LÀNG GỐM THANH HÀ-HỘI AN

LÀNG GỐM THANH HÀ-HỘI AN

Đoàn Xuân

Làng gốm Thanh Hà nằm ngay bên bờ sông Thu Bồn, thuộc địa bàn phường Thanh Hà, thành phố Hội An, cách khu phố cổ khoảng 2km về hướng tây.

Đến làng gốm Thanh Hà bạn dễ nhận ra bởi từ con đường, góc sân đến mái ngói đều được làm từ đất nung. Một cảm giác thật bình yên với không gian xanh của hàng cau trước ngõ và sản phẩm gốm vừa mới tạo hình xong đang được phơi nắng.

Làng quê thanh bình Thanh Hà với nghề làm gốm này có từ thế kỷ 15-16, là nơi mà nhiều khách nước ngoài hoặc những người mê gốm sứ vẫn thường ghé qua. Nếu không có chỉ dẫn cụ thể, bạn phải mất nhiều thời gian mới tìm được nơi đây. Nhiều người trong làng kể lại: những người thợ lành nghề khi di cư vào miền Nam, khi lưu lạc đến vùng đất Quảng Nam này thấy thổ nhưỡng cùng khí hậu thuận lợi thì ở lại và phát triển làng nghề từ đó. 

Nếu sản phẩm gốm của Thổ Hà (Bắc Giang) từ đất sét xanh, Bát Tràng (Hà Nội) từ sét trắng, Phù Lãng (Bắc Ninh) từ sét vàng nâu thì gốm Thanh Hà được lấy từ đất sét nâu dọc sông Thu Bồn có độ dẻo và kết dính cao. 

Những nồi đất được chuốt, nặn theo đơn đặt hàng từ nhiều vùng trên cả nước đang được phơi khô trước khi đưa vào lò nung.

Đất lấy về, người thợ Thanh Hà phải trộn, xéo, nề, ủ đất cho đến khi đất nhuyễn mịn như bột bánh mới được. Một khối đất trước khi đưa lên bàn xoay phải trộn, xéo, nề nhiều lần mới nắn thành sản phẩm. Sản phẩm sau khi đã tạo hình xong để cho se lại, sờ tay vào không thấy dính thì mang ra ngoài nắng phơi, hoặc hong nơi góc bếp cho khô mới nung. Lò nung được xếp thật khéo để các sản phẩm vừa đảm bảo không bị chèn ép vừa tiết kiệm diện tích. Tùy vào sản phẩm mà người thợ có thể nung từ một đến ba ngày.

Sản phẩm chủ yếu của người thợ Thanh Hà là các đồ dùng phục vụ đời sống sinh hoạt hằng ngày như chén, bát, chum, vại, bình hoa, chậu cảnh, hình thù các con vật... mang nhiều kiểu dáng, màu sắc phong phú và đặc biệt nhẹ hơn so với các sản phẩm cùng loại của những địa phương khác. Có lẽ một phần nhờ đất sét của dòng sông Thu Bồn bồi đắp và bàn tay khéo léo của người thợ Thanh Hà.

Trong bếp của mỗi gia đình đều chất đầy những sản phẩm làm từ gốm.

Đã nhiều thế kỷ đi qua với bao biến động của lịch sử, làng gốm Thanh Hà vẫn yên bình bên dòng sông Thu Bồn, người thợ Thanh Hà vẫn âm thầm sản xuất đồ gốm với phương tiện bằng tay truyền thống bao đời nay...